به گزارش پایگاه خبری همدلی و همت، کرونا شرایط کشور ما و جهان را به سمت تجربه جدیدی برد که بسیاری از اتفاقاتی که روزی بسیار دور یا غیرضروری به نظر می رسیدند در مدت زمان کوتاهی زنگ واقعیت به خود گرفتند.

یکی از این حوزه ها آموزش عالی کشور است که با شیوع ویروس کرونا، سیستم گسترده دانشگاهی کشور در چشم به هم زدنی برای ارایه خدمت به ۳ میلیون نفر آماده شد.

درباره آخرین وضعیت آموزش مجازی در دانشگاه ها با علی اکبر صفوی رییس کارگروه آموزش های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفتوگویی صورت گرفته است.

آنچه در گفت وگو با علی اکبر صفوی رییسکارگروه آموزش های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می خوانید:

*همه دانشگاه های ایران

*چه تعداد دانشجو در کشور تحصیل می کنند؟

* آخرین آمار آموزش مجازی در دانشگاه ها

*وقتی دانشگاه ها در ۲ هفته آموزش های مجازی را از ۱۰ درصد به ۹۰ درصد رساندند

* به طور متوسط ۷۰ درصد دانشجویان از آموزش‌ های مجازی استفاده می کنند

*درس هایی که در آموزش مجازی پوشش داده نشدند

* نقص های موجود در آموزش مجازی دانشگاه ها

*نگرانی های برگزاری امتحانات پایان ترم و راهکارهایی که پیش بینی شده است.

*همه دانشگاه های ایران مشغول آموزش مجازی شدند

 توضیحی درباره همه دانشگاه ها موسسات آموزش عالی در کشور که به آموزش دانشجویان اشتغال دارند بفرمایید.

صفوی: در مجموع حدود ۲ هزار مرکز آموزش عالی در کشور وجود دارد که به جز دانشگاه آزاد که حدود ۴۰۰ شعبه در سراسر کشور دارد، باقی مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند. البته دانشگاه هایی از جمله دانشگاه های علمی-کاربردی به صورت مستقیم زیر مجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیستند و این وزارتخانه در زمینه های نظارت و مدیریت راهبردی به آن کمک می کند.

دانشگاه پیام نور هم حدود ۴۳۰ شعبه در سراسر کشور دارد، دانشگاه های فنی و حرفه ای حدود ۱۷۰ شعبه در سراسر کشور دارند، دانشگاه های علمی و کاربردی حدود ۶۰۰ شعبه دارند و دانشگاه های غیرانتفاعی حدود ۳۰۰ شعبه در سراسر کشور دارند و حدود ۸۰ تا ۱۰۰ دانشگاه دولتی از جمله دانشگاه تهران، دانشگاه شریف و دانشگاه شیراز، اصفهان و تبریز شامل دانشگاه های بزرگ و کوچک در کشور وجود دارند. در مجموع این دانشگاه‌ها حدود ۵۵۰ تا ۶۰۰ هزار دانشجو را تحت پوشش قرار می دهند.

*چه تعداد دانشجو وجود دارد؟

 همه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در کشور در مجموع چه تعداد دانشجو آموزش می دهند و آخرین آمار دانشجویان کشور چیست؟

صفوی: به طور کلی ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار دانشجو در دانشگاه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه آزاد اسلامی تحصیل می کنند.

حدود یک میلیون نفر در دانشگاه آزاد اسلامی و حدود ۲ میلیون نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در دانشگاه های وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری تحصیل می کنند. به تفکیک حدود ۶۰۰ هزار نفر در دانشگاه های دولتی تحصیل می کنند. حدود ۴۳۰ هزار نفر در دانشگاه پیام نور، حدود ۳۰۰ هزار نفر در دانشگاه جامع علمی کاربردی، حدود ۸۵ هزار نفر در دانشگاه فرهنگیان، حدود ۱۳۶ هزار نفر در دانشگاه فنی و حرفه ای، حدود ۳۰۰ هزار نفر در دانشگاه های غیردولتی و غیرانتفاعی و حدود ۱۵ هزار نفر در دانشگاه های وابسته به سایر دستگاه های اجرایی مشغول تحصیل هستند.

* آخرین آمار آموزش مجازی در دانشگاه ها 

پس از گذشت حدود سه ماه از ارائه آموزش های الکترونیکی در دانشگاه ها، آخرین وضعیت آموزش مجازی در دانشگاه ها چیست؟

صفوی: به طور متوسط دروس نظری ۸۵ تا ۹۰ درصد دروس دانشگاهی را شامل می شوند و به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵ درصد دروس دانشگاهی عملی است.

در دانشگاه های بزرگ و دولتی کشور که تحت پوشش مستقیم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند، ۹۵ تا ۱۰۰ درصد دروس نظری به صورت مجازی به دانشجویان ارائه شده است. دانشگاه پیام نور ۸۰ درصد دانشجویان تحت پوشش آموزش های مجازی قرار گرفته اند. در دانشگاه جامع علمی کاربردی حدود ۵۰ درصد دانشجویان تحت پوشش آموزش های مجازی قرار گرفته اند. در دانشگاه فرهنگیان ۱۰۰ درصد دانشجوها از آموزش های مجازی استفاده می کنند در دانشگاه های فنی حرفه ای ۷۰ درصد دانشجویان از آموزش مجازی بهره می برند و در دانشگاه های غیردولتی و غیرانتفاعی ۵۰ درصد دانشجوها از آموزش مجازی استفاده می کنند.

در این باره باید به این توجه کرد که دانشگاه‌هایی که شعب بیشتر و پوشش گسترده تری در سطح کشور دارند، آمارهای متفاوتی را از میزان ارائه آموزش‌های الکترونیکی در شعب مختلف خود ارائه می کنند که آمار به دست آمده میانگین همه شعب های این دانشگاه ها است.

به طور کلی در حال حاضر به طور متوسط ۷۰ درصد دانشجویان از آموزش‌ های مجازی استفاده می کنند که این آمار بسته به دانشگاه متفاوت است و دانشگاه های بزرگ و دولتی، بیشترین آمار استفاده دانشجویان از آموزش های مجازی را دارند که به طور متوسط حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد دانشجویان این دانشگاه ها از آموزش مجازی بهره می برند یا دانشگاه فرهنگیان همه دانشجویان خود را به آموزش مجازی متصل کرده است.

*وقتی دانشگاه ها در ۲ هفته، آموزش های مجازی را از ۱۰ درصد به ۹۰ درصد رساندند

آمارهای رسمی از روند رو به رشد آموزش رشد مجازی در دانشگاه ها حکایت دارد، وضعیت فعلی آموزش مجازی در دانشگاه ها را چگونه ارزیابی می کنید؟

صفوی: باید به نکته اشاره کنم که بسیاری از دانشگاه‌های کشور تجربه آموزش الکترونیکی را داشتند و این طور نبود که برای اولین بار با این موضوع مواجه شوند. البته قبل از آن شاید بتوان گفت که ۱۰ درصد از آموزش های دانشگاه ها به صورت غیرحضوری و با روش های نوین بود و در واقع بیش از ۹۰ درصد آموزش ها فیزیکی و حضوری بود. پس از تعطیلی ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور، دانشگاه‌های بزرگ کشور موفق شدند در ۲ تا ۳ هفته خود را با شرایط جدید تطبیق دهند و وضعیت خود را به مرز ۹۰ درصد آمادگی برای ارایه دروس نظری برسانند.

در این میان دانشگاه های کوچکی را در کشور داشتیم که قبل از عید، هیچ آموزش الکترونیکی نداشتند اما بعد از عید به آمار ۴۰ درصد رسیدند و سپس به سرعت خود را با شرایط جدید وفق دادند.

در نتیجه روند رو به رشد توسعه آموزش الکترونیکی در دانشگاه ها، در ابتدای اردیبهشت ماه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار دانشجو از آموزش های مجازی بهره مند شده بودند.

*درس هایی که در آموزش مجازی پوشش داده نشدند

 در کنار دستاوردها و موفقیت های آموزش مجازی دانشگاه ها در سراسر کشور، چه ایرادات و کاستی‌ هایی را در این زمینه می بینید؟

صفوی: بخشی از درس هایی که در آموزش مجازی پوشش داده نشدند دروسی هستند که امکان ارایه غیر حضوری آن ها وجود ندارد؛ مانند دروس عملی، برخی آزمایشگاه‌ها و برخی از کارگاه ها و دروس بالینی که به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵ درصد دروس دانشگاهی را تشکیل می دهند. تعداد دروس عملی در رشته های مختلف متفاوت است.

برای دروس عملی برنامه این است که به محض اینکه شرایط عادی شد بخشی برخی از دروس عملی به صورت فشرده توسط دانشگاه ها برگزار شود و اگر شرایط فعلی ناشی از شیوع ویروسکرونا ادامه دار شد و همین کار هم ممکن نشد طبیعی است که چند درصد از دروس عملی به ترم بعد منتقل می شود.

با همین شرایط هم توانسته ایم که بیش از ۹۰ درصد از بار آموزش عالی کشور را در شرایط بحران مدیریت کنیم و این دستاورد بسیار چشمگیر است. این کاری است که در تمام دنیا در حال انجام است. با استادانی از دانشگاه های خارجی در تماس هستم و در جریان هستیم که همه این کشورها همان راهی که در کشور ما در حال طی شدن است را در پیش گرفتند.

* نقص هایی که در آموزش مجازی وجود داشت

با وجود دستاوردهای آموزش مجازی در دانشگاه‌ های سراسر کشور، برخی نارضایتی ها هم از نحوه آموزش شنیده می شود، در این باره چه توضیحی دارید؟

صفوی: باید به این نکته توجه کرد اگر در گذشته یک دانشگاه قصد ارائه آموزش الکترونیکی را داشت لازم بود مدت زیادی زمان صرف این کار کند و باید برای آن برنامه‌ریزی انجام می داد؛ اما اکنون در مدت زمان بسیار کوتاهی آموزش های الکترونیکی در همه دانشگاه ها ایجاد شده است. در این مسیر سریع و کوتاه قطعا نقص هایی هم وجود داشته است.

در نتیجه قبول داریم که نقص هایی در کار است، اینترنت در برخی نقاط قوی ‌تر و در برخی نقاط ضعیف تر است؛ همچنین اینترنت های خانگی کیفیت کافی را ندارند و حتی کیفیت خطوط adsl کاربران با هم متفاوت است. اما اینها نواقصی است که همه کاربران متوجه آن هستند و در شرایط عادی هم با آن برخورد کرده اند.

*راهکارهای برگزاری امتحانات پایان ترم

 با نزدیک شدن به پایان ترم دانشگاه ها و رسیدن به موعد امتحانات پایان ترم، یکی از نگرانی ‌های اصلی مسئولین دانشگاهی و دانشجوها امتحانات پایان ترم است و در این باره نگرانی های زیادی از سوی دانشجویان ابراز می شود.

صفوی: وزارت علوم براساس شرایط مختلف، چندین راه کار را در نظر گرفته و به دانشگاه ها ابلاغ کرده است که شامل روش های مختلف برگزاری حضوری امتحانات، برگزاری آنلاین امتحانات، برگزاری ترکیبی امتحانات و ارزیابی در طول ترم است که با توجه به شرایط زمان امتحان از نظر شیوع ویروس کرونا در کشور، هر یک از این روش ها قابلیت اجرا دارد. اگر کلاس ها در زمان خود برگزار شده باشد و به اتمام رسیده باشد برگزاری امتحانات پایان ترم در دانشگاه ها امری پیچیده ‌ای نیست. برخی نگرانی داشتند که حتماً باید امتحانات در موعد مقرر و موعد خاصی باید برگزار شود؛ در حالی که الزامی برای برگزاری امتحانات در موعد خاصی نیست، امتحانات می تواند به صورت فشرده برگزار شود یا دیرتر برگزار شود. مهم این است که دانشجو تکلیف خود را بداند و سپس اگر امتحان دیرتر برگزار شود اشکالی ندارد.

از این رو توصیه های مختلفی برای برگزاری پیشنهاد دادن امتحانات پیشنهاد شده است. اگر شرایط ناشی از شیوع کرونا در کشور در روزهای برگزاری امتحانات به حدی مساعد شود که امکان برگزاری امتحان به صورت حضوری باشد، امتحانات با روش های مختلف به صورت حضوری برگزار می شود، برای مثال امتحان دادن در شهر نزدیک محل زندگی دانشجو یکی از این روش ها است که اگر دانشجویی نمی تواند برای امتحانات پایان ترم در دانشگاه محل تحصیل خود حاضر شود، دانشگاه های محل تحصیل دانشجو با یک دانشگاه دیگر برای برگزاری امتحان حضوری هماهنگ کنند و دانشجو نزدیک ترین شهر منتخب به محل زندگی خود را انتخاب می کند و سوالات امتحان به آن دانشگاه ارسال می شود. نمره هم از دانشگاه مقصد برای دانشگاه مبدا ارسال می شود.

برخی دانشگاه ها هم پیشنهاد برگزاری امتحانات پایان ترم با رعایت فاصله گذاری را مطرح کرده اند. اگر امکان برگزاری امتحان به صورت حضوری برای دانشگاه یا دانشجو نبود، امتحان می تواند به صورت مجازی و آنلاین برگزار شود.

همچنین دانشگاه ها در ارایه نمره در ارزیابی در طول ترم مجاز هم هستند.

در نهایت، اگر دانشجو امکان شرکت در امتحان را نه به شکل حضوری و نه به شکل آنلاین نداشت، پیشنهاد موکول شدن امتحان به ترم بعد بدون حذف درس هم مطرح شده است/فارس.

به کانال تلگرامی پایگاه خبری همدلی و همت بپیوندید