کنکاشی در مواجهه بزرگان موسیقی با جشنواره فجر

جشنواره موسیقی فجر بیش از سه دهه است که در بخش‌های مختلف بانوان، کلاسیک، نواحی، پاپ و … برگزار می‌شود. این رویداد فرهنگی هنری به‌رغم تلاش‌های برگزارکنندگان در مقایسه با برخی دیگر از جشنواره‌های فجر مانند فیلم و تئاتر هنوز نتوانسته است آنگونه که باید در بین استادها و هنرمندان عرصه موسیقی و همچنین جوان‌ها، جایگاه خود را به دست آورد.

اکنون تصمیم گرفتیم با ناصر نظر ـ رهبر ارکستر پارس ـ که از اولین دوره‌های جشنواره، حضور پررنگی داشته است، صحبتی داشته باشیم.

او درباره کیفیت جشنواره موسیقی فجر می‌گوید: باید توجه داشت که کیفیت اجراهای جشنواره به گروه‌های شرکت‌کننده بستگی دارد. گاهی گروه‌های خارجی مطرح به جشنواره دعوت می‌شوند، گاهی برخی از گروه‌های داخلی رغبت نشان می‌دهند و در جشنواره شرکت می‌کنند و از طرفی بعضی از هنرمندان و گروه‌ها نیز هیچگاه در جشنواره شرکت نمی‌کنند. ولی عموما شورای سیاست‌گذاری که حتما موسیقیدان هستند، درباره کیفیت گروه‌هایی که در جشنواره شرکت می‌کنند، تصمیم می‌گیرد و اینگونه نبوده هر گروهی که بخواهد، بتواند در جشنواره شرکت کند.

نظر در همین راستا درباره پذیرفته نشدن ارکستر پارس در سال گذشته برای اجرا در این جشنواره بیان می‌کند: سال گذشته یک هفته پیش از برگزاری جشنواره حضور ما در آن پذیرفته نشد. این امر برای من خیلی عجیب بود؛ چراکه بارها در این جشنواره اجرا کرده‌ایم و پس از این اتفاق گمان کردیم که شاید کیفیت کار ما خوب نیست. این امر نشان می‌دهد که شاید سلیقه اعضای تصمیم‌گیرنده جشنواره بر نوع انتخاب افراد و گروه‌های شرکت کننده تأثیر می‌گذارد؛ وگرنه کیفیت کار برخی از گروه‌ها که دفعات بالایی در جشنواره حضور داشته‌اند، مشخص است.

نظر که حضور کلیه حوزه‌های موسیقی را لزومی بر بالا رفتن کیفیت جشنواره می‌داند، می‌گوید: در چنین حالتی این امکان به وجود می‌آید که کلیه ژانرهای مختلف، با کیفیت درست دیده شوند. باید در جشنواره تعادل برقرار شود و نمی‌توان تنها موسیقی ایرانی اجرا کرد؛ زیرا جامعه به کلیه سبک‌های موسیقی نیاز دارد؛ مثلا سازهای غربی مانند سازهای بادی که کمتر دیده می‌شوند، باید امکان رشد و دیده شدن داشته باشند.

به او می‌گوییم که حضور گروه‌های خوب در جشنواره برای بالا رفتن سطح کیفی آن یک بحث است؛ ولی مساله دیگر جدی تلقی نشدن این جشنواره از طرف برخی از هنرمندان خوب موسیقی است. چرا؟ این هنرمند می‌گوید: باید کیفیت جشنواره در موارد مختلف تراز شود. درواقع نباید به گونه‌ای باشد که هر کسی که به شرکت در جشنواره علاقه دارد و یا کیفیت کارش در حد متوسط است، بتواند در جشنواره حضور پیدا کند؛ البته در دوره‌های قبل گروه‌ها و موسیقیدان‌های مطرح به مراتب در جشنواره حضور داشته‌اند، باید بررسی کرد که چه به آنها گذشته که دیگر حاضر به شرکت در جشنواره نیستند؟ همه چیز از جمله اوضاع مالی، مسائل اجتماعی و … می‌تواند بر شرکت نکردن آنها در جشنواره دخیل باشد.

نظر جشنواره فجر را فرصتی برای اجرای برخی از گروه‌ها می‌داند و بیان می‌کند: گروه‌های با کیفیتی هستند که امکان کمتری برای اجرا دارند و با شرکت در چنین گردهمایی‌های موسیقی که خیلی از اهالی موسیقی در آن حضور دارند، می‌توانند خودشان را نشان دهند؛ البته بعضا برخی از گروه‌های خوب نیز شرکت در این جشنواره را سطح پایین می‌دانند. باید از گروه‌های خوب و مطرحی که سال‌ها در حوزه خود فعالیت داشته‌اند، به عنوان سیاست‌گذار جشنواره، داور و برای اجرا دعوت شود.

تاثیر مسائل مالی بر بی‌رغبتی هنرمندان به جشنواره؟

او با توجه به تأثیر مسائل مالی در بی‌رغبتی هنرمندان موسیقی به جشنواره فجر می‌گوید: خیلی وقت‌ها مسائل از بحث مالی فراتر می‌رود؛ زیرا برخی هنرمندان چهار دهه فعالیت کرده‌، شناخته شده و هر جا هم که بخواهند می‌توانند کار کنند. مساله مالی بیشتر برای گروه‌های کوچکی که به پشتیبانی نیاز دارند، مهم است.

او پیشنهاد می‌دهد که در حال حاضر یک دلجویی و پشتیبانی از هنرمندان می‌تواند جشنواره فجر را به مسیر بهتری بکشاند.

تصریح می‌کند: اولین کاری که می‌شود انجام داد، حضور جمعی بنیانگذاران موسیقی در تلویزیون است. به محض اینکه کارهای گروه‌های موسیقی مهم به طور مکرر از رادیو و تلویزیون همراه با نشان دادن ساز در ساعات پربیننده پخش شود، مطمئنا هنرمندان ما امید پیدا خواهندز کرد. ولی چنین چیزی شاید تنها یک خیال باشد؛ به همین دلیل شاید حضور هنرمندان تراز اول در جشنواره نیز دور از واقعیت باشد.

او می‌گوید که وقتی ساز ایرانی در تلویزیون نمایش داده نشود، کودکان ما گیتار الکترونیک و درامز را بهتر و بیشتر می‌شناسند ولی آشنایی با کمانچه ندارند، در نتیجه میراث موسیقی ما از بین خواهد رفت.

نظر تاکید می‌کند: با اجرای موسیقی و نمایش ساز در جشنواره، افراد خیلی محدودی موسیقی خوب را خواهند شنید، ولی با حضور در تلویزیون همه اقشار جامعه با موسیقی خوب آشنا خواهند شد. این امر همانند تبلیغ برای یک برند شوینده در یک سالن خصوصی در مقایسه با تلویزیون است. در یک سالن شاید ۸۰ نفر با آن برند آشنا شوند ولی در تلویزیون دست کم ۵۰ میلیون نفر با آن آشنا خواهند شد.

ارکستر پارس به رهبری ناصر نظر جمعه (۲۵ بهمن ماه) ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه در تالار وحدت اجرا دارد.

جشنواره موسیقی فجر ۲۴ تا ۳۰ بهمن ماه با ۹۰ اجرا در شش سالن برقرار است.